روزنامه صبا – منوچهر اسماعیلی هنرمندی که با صدای خود به شخصیت‌های زیادی در سینمای جهان و ایران جان داده است، شامگاه دوشنبه ۳۱ مردادماه دار فانی را وداع گفت.

او هشتم فروردین ماه سال ۱۳۱۸ در کرمانشاه متولد شد و کار دوبله را از سال ۱۳۳۶ با رُل‌گویی در نقش های کوتاه آغاز کرد تا اینکه از سال ۱۳۴۲ مدیریت دوبله بسیاری از فیلم های بزرگ جهان را برعهده داشت و در طول این سال ها، مدیریت ارشد دوبلاژ بیش از ۲۰۰ فیلم سینمایی، تلویزیونی، سریالی و برنامه های رادیویی را انجام داد.

این صدای ماندگار کشورمان به صحبت کردن به جای چند شخصیت در یک فیلم با صداهای متنوع و به اصطلاح تیپ‌گویی شهرت داشت تا جایی که «مرد هزار صدای دوبله ایران» لقب گرفته بود. اسماعیلی در فیلم «هزار دستان» زنده‌یاد علی حاتمی به جای شخصیت شعبان (محمدعلی کشاورز)، رضا تفنگچی (جمشید مشایخی) و همچنین به جای صدای عزت الله انتظامی و جمشید لایق صحبت کرد.

از جمله آثار ماندگار این استاد دوبله در مقام گوینده فیلم و سریال های خارجی می توان به «محمد رسول الله» در نقش آنتونی کویین، «پاپیون» در نقش استیو مک‌کوئین، «دروازه های پاریس» به جای پیر براسور، «انتقام جویان»، «بابا لنگ دراز»، «مرد هزار چهره»، «یوزپلنگ»، «قانون»، «سمندر»، «شیوع» و … اشاره کرد.

همچنین او در فیلم‌های ایرانی بسیاری نیز به جای بازیگران نقش گفته یا مدیر دوبلاژی‌شان را برعهده داشته است که می‌توان در این میان از فیلم‌های «خاک»، «قیصر»، «هزاردستان»، «پهلوانان نمی میرند»، «دزد عروسک ها»، «دایی جان ناپلئون»، «حسن کچل»، «ناخدا خورشید»، «امام علی(ع)»، «مادر»، «دکل»، «کاراگاه» و «بایکوت» نام برد.

در فراق مرد هزار صدای دوبله ایران جمعی از دوستان و همکاران او، از اهالی دوبله و سینما واکنش‌هایی داشتند.

هومن حاج عبداللهی بازیگر و صداپیشه نوشت: «دوبله ایران مرد از بس که صدا ندارد. عالیجناب منوچهر اسماعیلی روحتان شاد. چقدر خوشحالم برای خودم که در زمان زندگیش ما در این دنیا، من یکبار کنارتان نقش گفتم.»

مصطفی کیایی کارگردان نوشت: «همه صدای دوبله رفت.»

معصومه آقاجانی بازیگر و دوبلور نوشت: «او که توانست مثل آرش کمانگیر مرزهای دوبله را تا فراسوی باور ببرد، به ابدیت پیوست.»

 مینو غزنوی دوبلور پیشکسوت نوشت: «خورشیدمان خاموش شد.»

افشین زی‌نوری دوبلور نوشت: «یادمه اون روز به شما گفتم تو این عکس بخندین، همه عکساتون جدیه و چه خوش اقبال بودم من که حضور بی نظیر شما رو درک کردم. بدرود مرد استثنایی، بدرور عالیجناب، بدرود…»

منوچهر والی‌زاده دوبلور نوشت: «متاسفانه صدای آسمانی دیگری را از دست دادیم. منوچهر اسماعیلی بزرگتر از کلمه استاد بود.»

علی عمرانی بازیگر و گوینده نوشت: «همین افتخار مرا بس که شما شاه لیر من در رادیو بودید. روحتان شاد استاد.»

سعید شیخ زاده مجری و دوبلور نوشت: «صدای تاریخ هنر ایران، بزرگ مرد دوبله ایران، این خانه راتو روح بخشیدی. بی شک صدایت تاریخ ایران را جلا داد. صدایت تا همیشه ماندگار و روحت در آرامش.»

  میرطاهر مظلومی بازیگر و گوینده نوشت: «سینما با شما شنیدنی بود و سحرانگیز. فضیلت شما، کاربلدی شما و شرافت شما ردایی نیست که به هر قامتی بپوشانند. رنج دارد و دانش می‌خواهد ابتدایش شوریدگیست و انتهایش جاودانگی. استاد منوچهر اسماعیلی جاودانه شد.»

ناهید امیریان دوبلور نوشت: «تکرار نشدنی ما رفت و تنهایمان گذاشت.»

پرویز پرستویی بازیگر هم با انتشار ویدیویی از صدای منوچهر اسماعیلی یاد او را گرامی داشت.

روزنامه صبا در ادای احترام به این هنرمند ارزشمند با ناصر ممدوح، ژرژ پطروسی و  معصومه آقاجانی  سه بزرگ دوبله و جعفر دهقان بازیگر گفتگو داشته است.

ناصر ممدوح: منوچهر اسماعیلی در راس هرم دوبله قرار داشت

ناصر ممدوح دوبلور، مدیر دوبلاژ و بازیگر ایرانی درباره زنده‌یاد منوچهر اسماعیلی گفت: آقای اسماعیلی شخصیتی بسیار ممتاز و ازنظر کاری یک اسطوره تکرارنشدنی بودند. استاد اسماعیلی در راس هرم دوبله قرار داشتند زیرا کارهای بسیاری در سینمای ایران عرضه کردند و جای شخصیت‌های بزرگ بسیاری صحبت کردند. به راستی که ایشان در حوزه دوبله ما یک اسطوره فراموش‌نشدنی بودند.

او در ادامه خاطره‌ای بیان کرد: در سال ۴۲ فیلمی به نام «فنی» در استودیو شهاب تهران دوبله می‌شد که در آن خانم ژاله کاظمی به جای لزلی کارون و آقای خسرو خسروشاهی به جای هورست بوخهولتس صحبت می‌کردند. در این فیلم زنده‌یاد اسماعیلی به جای ۲ شخصیت موریس شوالیه و شارل بوآیه که تقریبا شخصیت‌های سن بالایی بودند، دوبله کرد. در آن زمان کسی در سینما فکر نمی کرد که این ۲ شخصیت را یک جوان ۲۵ ساله دوبله کرده باشد و به قدری شیرین دوبله کردند که همچنان در خاطر همه مانده است.

این دوبلور اظهار کرد: رفتن ایشان قلب همه ما را جریحه دار کرده و دل همه را به درد آورده است. ایشان شخص بسیار مهربانی بودند و به همکاران خود احترام عجیبی می گذاشتند. دهه ۴۰ دهه شکوفایی هنر دوبله ایران بود و فیلم های بزرگ و کارگردانان بزرگی حضور داشتند که بزرگانی مانند آقای اسماعیلی نیز متعلق به همان دوران هستند.

ژرژ پطروسی: مردم ایران با صدای منوچهر اسماعیلی با سینما آشتی کردند

ژرژ پطروسی هنرمند دوبلور نیز درباره همکار خود خاطرنشان کرد: درباره آقای اسماعیلی باید ساعت‌ها صحبت کرد. او کسی‌ بود که سینمای قبل و بعد از انقلاب ایران مدیون اوست. استاد اسماعیلی در کار دوبلاژ یک نابغه بودند که دوبلاژ را از یک کار ساده ابتدایی خام تبدیل به یک هنر والا و ارزنده کردند. البته که کنار ایشان کسان دیگری نیز بودند و ما در دهه چهل یک گروه استثنایی از گویندگان و مدیران دوبلاژ داشتیم که آدم‌های بسیار ارزنده‌ای بودند.

او با اشاره به اینکه مردم با دوبله اسماعیلی با سینما آشتی کردند، تصریح کرد: آقای اسماعیلی علاقه‌مند، عاشق و مومن به این کار بودند و الگویی تمام و کمال برای کسانی که می‌خواهند در این حوزه فعالیت کنند. مهم‌ترین کار او و هنرمندان آن دوره این بود که مردم را با سینما آشتی دادند و زبان فارسی را به بهترین شکل در کار دوبله به کار بردند. استاد اسماعیلی کاری کردند تا بازیگران خارجی که هیچ ربطی به زندگی ما ندارند، افرادی مانند خانوداه ما شدند و با این شخصیت‌ها ارتباط برقرار کردیم.

این هنرمند درباره خاطرات حضور در کنار استاد گفت: شخصا از اوایل کارم در حدود ۵۰ سال پیش، از بودن در کنار ایشان و دیدن کارهایشان لذت می‌بردم و واقعا همه لحظات خاطره بودند. ما در کنار منوچهر اسماعیلی همیشه غافلگیر می‌شدیم و به محض اینکه شروع می‌کردند به تمرین و بخشی را ضبط می‌کردند از قدرت بیان ایشان شگفت‌زده می‌شدیم.

او اضافه کرد: استاد اسماعیلی هنر دوبلاژ را به بالاترین سطح ممکن رساندند و مهم‌ترین کارشان رونق دادن به سینمای ایران بود و باعث شدند سینمای ما زبان درست و قابل قبولی پیدا کند.

پطروسی در پایان با اشاره به لقب «مرد هزار صدای دوبله ایران» تشریح کرد: منوچهر اسماعیلی به عنوان یک بازیگر -گوینده کار می‌کرد و قابلیت حیرت‌آوری در دوبله چند شخصیت متعدد داشت به طوری که گاهی مخاطبان باور نمی‌کردند که این نقش‌های گوناگون را یک نفر دوبله کرده باشد.

جعفر دهقان: دوبله‌های استاد اسماعیلی میراث ایشان است

جعفر دهقان بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر که در چند کار، استاد اسماعیلی جای او صحبت کرده است نیز درباره تاثیر زنده یاد منوچهر اسماعیلی در سینما گفت: باید این را در نظر داشت که تا مدت‌ها صدا سر صحنه نبود و این امکان وجود نداشت که از صدای خود بازیگران استفاده شود و این دوبلورهای ما بودند که به این شخصیت‌ها جان می‌بخشیدند و آن‌ها را برای تماشاگر قابل باور می‌کردند. افرادی مانند استاد اسماعیلی هیچ وقت فراموش نمی‌شوند. زحمت‌هایی که برای سینما و حرفه خود کشیدند قطعا ماندگار خواهد بود و فراموش نخواهد شد.

او ادامه داد: زمانی که سینمای ما سینمای صدا سر صحنه نبود، اکثر زحمات بازیگران ما بر دوش دوبلورهای دقیق و کارکشته‌ای چون جناب اسماعیلی بود. شما فکرش را بکنید اگر یک بازیگر با تمام وجود بازی می‌کرد و حس و حال و همه چیزش درست بود اما یک گوینده لحن، حس و حال و دیالوگ‌ها را درست ادا نمی‌کرد، تمام زحمات بازیگر هم از بین می‌رفت. درست است که الان آقای اسماعیلی در بین ما نیستند اما مطمئن باشید که ایشان چیزی از خود در سینمای ما به یادگار گذاشته‌اند که هیچ وقت فراموش نمی‌شوند و نسل‌های آینده نیز این را خواهند فهمید و از آن بهره خواهند برد.

بازیگر سریال «مردان آنجلس» درباره میراث به جا مانده منوچهر اسماعیلی بیان کرد: این صداهای ماندگار که استاد اسماعیلی از خود به جای گذاشته‌اند، میراث ایشان است. چه چیزی بهتر از این که شما هرموقع بخواهید به دوران قبل برگردید و آثار را مرور کنید قطعا خاطرات و میراث این بزرگان زنده خواهد شد.

او درباره کارهای خاطره‌انگیز و شاخص زنده یاد اسماعیلی برای خود اظهار کرد: جناب منوچهر اسماعیلی تقریبا ۵ یا ۶ نقش من را دوبله کردند و زحماتی را که برای من کشیدند هیچ وقت فراموش نخواهم کرد. ایشان هر نقشی را نمی‌پذیرفتند و اگر از نقش خوششان نمی‌آمد، امکان نداشت به جای آن صحبت کنند. برای خود من به عنوان یک بازیگر و کسی که تازه وارد این عرصه شده بودم، زحمات بسیاری کشیدند.

این بازیگر افزود: سریال «مردان آنجلس»، فیلم «حمله به اچ ۳»، سریال «مریم مقدس» و در واقع اکثر کارهایی که به عنوان بازیگر تازه در حال رشد بودم، زحمت دوبله‌اش برعهده زنده یاد اسماعیلی بود. «مردان آنجلس» اولین سریالی بود که با آن وارد تلویزیون شدم و یا فیلم «هراس» اولین فیلمی بود که به عنوان نقش اول حضور داشتم و این‌ها با هنرمندی منوچهر اسماعیلی دیده و شنیده شدند.

جعفر دهقان در پایان گفت: استاد منوچهر اسماعیلی با صدا، لحن و گویندگی مخصوص خود بازیگران زیادی تحویل جامعه دادند که یکی از آنها خود من هستم.

معصومه آقاجانی: منوچهر اسماعیلی یادآور آرش کمانگیر است

معصومه آقاجانی بازیگر و دوبلور نیز درباره زنده یاد منوچهر اسماعیلی گفت: در طی سی و چند سال گذشته هر زمانی که اسم عالیجناب منوچهر اسماعیلی را شنیده‌ام، یاد آرش کمان گیر افتادم. استاد اسماعیلی همانند آرش تیری پرتاب کردند که از مرزهای بسیاری عبور کرده است. ایشان کاری را که در بطن آن هنر نیست و بیشتر تکنیک است تا حدی پیش برده و کار کرده‌اند که از مرزهایی عبور کرده است.

وی ادامه داد: اگر هنر را به معنای خلاقیت بدانیم، ایشان کاملا خلاقانه هنری را خلق کردند. من با شنیدن نام ایشان یاد یک اسطوره ساز می‌افتم. یاد کسی می‌افتم که می‌تواند کاری را از مرزها عبور دهد. این حرف‌های امروز نیست که به دلیل درگذشت ایشان بیان کنیم بلکه این حال و رفتار و کردار همیشگی استاد اسماعیلی بوده است.

آقاجانی درباره برخورد و نوع حضور منوچهر اسماعیلی در کارهای مختلف گفت: ایشان آنقدر در کار خود حرفه‌ای بودند که نگاه، شکل حرکت، شخصیت اجتماعی و فردی و… را به خوبی در یک هنرپیشه می‌دیدند و بعد از تحلیل، چیزی را برای آن نقش به وجود می‌آوردند که مختص همان شخصیت باشد. شکل کار کردن ایشان هیچ وقت به این صورت نبوده است که چون این کار را بلد هستند، انجام بدهند و بروند. ایشان وقتی یک نقشی را می‌پذیرفتند بسیار با آن آشنا می‌شدند و چندین و چندبار تمرین می‌کردند و زمانی که اطمینان پیدا می‌کردند چیزی که پیدا و خلق کرده‌اند درست است، به سراغ ضبط آن می‌رفتند.

این دوبلور اضافه کرد: دوبله بازیگری نیست درعین حال که بازیگری هست و گوینده با وجود اینکه روی یک صندلی نشسته است، یک نقشی را هم بازی می‌کند واکنش محدود به حنجره است. آقای اسماعیلی و اسماعیلی‌ها هدفشان این بود تا از چیزی که به آنها سپرده‌اند، سرسری عبور نکنند و با آن به‌قدری آشنا باشند و برای آن آنقدر چیزهای مختلفی بسازند که خود این تکنیک تبدیل به هنر شود، اما متاسفانه تمام جان مایه‌هایی که بزرگان این عرصه از جمله استاد اسماعیلی، خسروشاهی، ژاله کاظمی و… در کار گذاشتند امروز در کمتر افراد و کارهایی می‌توان دید و شنید.

وی در پایان درباره کارهای شاخص، تاثیرگذار و به یاد ماندنی استاد منوچهر اسماعیلی گفت: آقای اسماعیلی با هنرمندی خود جای خیلی از نقش‌ها صحبت کرده‌اند که مردم به هیچ عنوان متوجه نشدند که صدا از خود هنرپیشه اصلی جداست و در حقیقت یک دوبلور به جای بازیگر صحبت می‌کند. قطعا شاخص‌ترینشان چهار فیلمی است که روی بازی بهروز وثوقی صحبت کردند اما سلیقه‌ من بیشتر کارهای کلاسیک ایشان است، به این دلیل که ادبیات کلاسیک را به خوبی درک و نقش‌ها را به یادماندنی‌تر می‌کردند. مثلا در سریال «هزاردستان» زنده یاد علی حاتمی چهار شخصیت آقایان انتظامی، مشایخی، کشاورز و لایق را جدا جدا بیان کردند و یا در فیلم «مادر» نیز باز همین اتفاق می‌افتد. حتی در کارهای کلاسیک خارجی مثل «شاه لیر» نیز این اتفاق می‌افتد که سواد و تخصص استاد اسماعیلی کاملا در آن‌ها مشخص می‌شود.

انتهای پیام/