علی قوی‌تن، کارگردان ایرانی که چهره‌ای نزدیک به سهراب سپهری دارد، در سال ۱۳۹۷ بعد از سال‌ها تحقیق و پژوهش راجع به این شاعر و نقاش نامی ایران، فیلمی با عنوان «رویای سهراب» ساخت. این کارگردان، همچنین نویسندگی و تهیه‌کنندگی این فیلم را (با مشارکت بنیاد سینمایی فارابی) بر عهده دارد. در فیلم شاعرانه «رویای سهراب» که نمایش عمومی آن از اواخر مرداد آغاز شد، بازیگرانی چون مهدی سلطانی، لاله اسکندری، مینا جعفرزاده و ترلان پروانه به ایفای نقش پرداخته‌اند و علی قوی‌تن در این فیلم ایفاگر نقش سهراب سپهری است.

این کارگردان امید دارد که با حمایت مردم از این فیلم، مسیر ساخت این دست فیلم‌ها برای دیگر همکارانش هموارتر شود…

روزنامه صبا با علی قوی‌تن کارگردان فیلم سینمایی «رویای سهراب» گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانید.

علی قوی‌تن نویسنده، کارگردان و تهیه کننده سینماست که از سال ۱۳۷۰ با فیلم «عشق من شهر من» وارد سینمای حرفه‌ای ایران شد و پس از ساخت چند فیلم غالبا حادثه‌ای، به تدریج، به سمت جنس و رنگ سینمای شخصی خود حرکت کرد. او سال ۱۳۸۸ با فیلم‌هایی چون «پرواز بادبادک‌ها» و «آفتاب مهتاب زمین» با محوریت کودک و نوجوان، دو سال متوالی در بخش بین‌الملل و سودای سیمرغ سی‌‌‌امین و سی و یکمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت و سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه بخش بین‌الملل و سیمرغ بلورین بهترین فیلم فجر را از آن خود کرد. آثاری چون «سنجاقک‌های برکه سبز»، «بازگشت»، «آسمان آبی مادرم» و «پل سفید» نیز در کارنامه او به چشم می‌خورد. او در گفت‌وگو با صبا از فیلم «رویای سهراب» می‌گوید.

تحقیقات راجع به سهراب سپهری که یکی از مهم‌ترین شاعران معاصر ماست و شعرهایش  به زبان‌های بسیاری از جمله انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی و ایتالیایی ترجمه شده ‌است، چگونه شکل گرفت و چه روندی برای به تصویر کشیدن درست برشی از زیست این شاعر پرآوازه داشتید؟

تحقیقات چند سال قبل از آغاز تولید فیلم صورت گرفته بود که هم به صورت میدانی بود و هم مرور مستندات مکتوب این شاعر را شامل می‌شد. ما در تحقیقات میدانی با افرادی مختلفی که هم‌نسل سهراب یا حتی بیست یا سی سال کوچک‌تر بودند ارتباط گرفتیم و برای تکمیل تحقیقات‌مان از این ارتباط‌ها استفاده کردیم.

در این فیلم از چه زاویه‌ای به شخصیت سهراب نگاه کرده‌اید؟ چون علاوه بر شاعر بودن سهراب، به نقاش بودنش هم در فیلم اشاره دارید…

بله، سهراب دو وجه دارد؛ هم شاعر است و هم نقاش. ما نمی‌توانیم بگوییم که سهراب شاعر بود و به فعالیت‌اش در عرصه نقاشی‌ نپردازیم یا بالعکس. نقاشی و شعر در شخصیت سهراب، هم وزن بود.

از چالش‌های ایفای نقش سهراب بگویید، کارگردانی و بازیگری هم زمان برای شما سخت نبود؟

سخت بود. البته سال‌ها با پیشنهاد ساخت فیلمی درباره سهراب روبه‌رو بودم و افراد مختلفی این پیشنهاد را به من دادند. من خیلی دوست داشتم که یک کارگردان می‌آمد و پا جلو می‌گذاشت یا یک تهیه‌کننده می‌آمد و می‌گفت که تو فقط بیا بازی کن! این اتفاق نیفتاد… حتی من منتظر بودم جلال فاطمی که خواهرزاده سهراب است، فیلمی درباره او بسازد و من را برای بازی کردن دعوت کند، ولی امکانش پیش نیامد. در نهایت هم کسی پیدا نشد که سرمایه‌گذاری، تهیه کنندگی یا کارگردانی همچین فیلمی را بپذیرد، چون معمولا فیلمسازانی که قصد چنین کاری هم دارند، از اینکه فیلم‌شان در گیشه توسط مردم حمایت نشوند، می‌ترسند. به همین دلیل، سراغ ساخت فیلم‌هایی می‌روند که بازگشت پول را تضمین کند. من برای ساخت «رویای سهراب» تنها ماندم و دست آخر هم فکر کردم که سایه سهراب روی سر من افتاده و باید این فیلم را خودم بسازم.

شما اشاره کردید که خیلی به شما گفته می‌شد که فیلم سهراب را بساز. بیشتر چه کسانی این پیشنهاد را به شما می‌دادند؟

کارگردان‌ها، تهیه‌کننده‌ها و بازیگرهای مختلفی وقتی من را می‌دیدند، می‌گفتند تو که به شدت شبیه سهراب هستی و خودت هم که به فیلمسازی و نقاشی تسلط داری، چرا یک فیلم در مورد سهراب نمی‌سازی؟ مردم هم هر وقت من را می‌دیدند از شباهت‌ام به سهراب سپهری می‌گفتند! خب تمام این‌ها انگیزه‌ای شد که من را به سمت ساخت فیلم و بازی در این نقش بکشاند.

جذب سرمایه برای تولید این فیلم چه پروسه‌ای داشت؟

من به همراه یکی از دوستان روی این فیلم سرمایه‌گذاری کردیم و در واقع به طور کامل این یک پروژه شخصی بود. زمانی که فیلم‌برداری تمام شد، ما در صداگذاری و کارهای استودیویی پست پروداکشن، دچار کسری بودجه شدیم. دلیل این موضوع هم این بود که ناگهان قیمت ارز بالا رفت و برآورد هزینه‌ ما به هم ریخت. همان زمان بود که بنیاد سینمایی فارابی که مشوق ما بود، وارد عمل شد و همان مقداری که دچار مشکل شده بودیم، به ما کمک‌ کرد تا پروژه به پایان برسد.

اشاره کردید که بنیاد سینمایی فارابی مشوق شما بود. چرا از ابتدا حمایت بنیاد از «رویای سهراب» شکل نگرفت؟

بله، فارابی موافق تولید فیلم بود اما در ابتدا نیازی به این حمایت نبود… ما اصلا درخواستی به هیچ جا ارائه ندادیم، چون می‌دانستم اگر ما وارد بخش‌های دولتی و تشکیلات اداری شویم، شاید دچار مشکل شویم یا در مواجهه با برخی تشکل‌ها، ناچار شویم تا سلیقه آن‌ها را اعمال کنیم. ما تولید فیلم را شروع کرده بودیم و در ادامه، به همان علت که برشمردم دچار مشکل شدیم و فارابی به یاری ما آمد. علیرضا تابش (مدیرعامل وقت) و حبیب ایل‌بیگی (قائم‌مقام و معاون فرهنگی بنیاد) فیلم را دیدند و زمانی که مطمئن شدند فیلم در مورد این شاعر پرآوازه درست ساخته شده، به ما برای به‌سرانجام‌رساندن فیلم کمک کردند.

چرا فیلم «رویای سهراب» را به جشنواره ملی فجر نفرستادید؟

ما در سال ۱۳۹۸ وقتی درگیر همان مسائل استودیویی بودیم. یک نسخه ناقص از فیلم را به فجر فرستادیم اما فرصتی برای تکمیل فیلم پیش نیامد. البته هدف من این بود که شاید آنجا «رویای سهراب» را ببینند و به ما کمک کنند تا فیلم را تکمیل کنیم. در ادامه فیلم را به کشورهای خارجی دادیم و در جشنواره‌های مختلفی پذیرفته شد. از سال ۱۴۰۰ تا به حال، فیلم «رویای سهراب» در جشنواره‌های مختلف، از جمله در ۵ جشنواره معتبر جهانی به نمایش درآمده است.

چه شد که «رویای سهراب» در این مقطع اکران شد و رنگ پرده را دید؟

این یک اکران ناگهانی بود… همان طور که اشاره کردید، تولید فیلم از سال ۹۷ شروع شد و تا یک سال یعنی تا سال ۱۳۹۸ به طول انجامید و یک سال و نیم هم کارهای فنی انجام شد. این اواخر از طرف شورای صنفی نمایش اعلام کردند که فیلم را برای اکران بفرستید و ما هم بدون هیچ تبلیغی ناچار شدیم فیلم را اکران کنیم…

با توجه به اینکه «رویای سهراب» یک فیلم شاعرانه است، از اکران‌هایی که در داخل کشور برایش در نظر گرفته شده، راضی هستید؟

نه… متاسفانه اکران عمومی فیلم راضی‌کننده نیست. علتش هم مشخص است. سال‌هاست که ذائقه مردم را به سمت فیلم های طنز و سرگرم‌کننده و فیلم‌هایی که برای مردم بیشتر جنبه وقت‌گذرانی دارد، برده‌اند. از طرفی این فیلم، یک فیلم شاعرانه و قابل تعمق است که باید راجع به آن فکر کرد. از طرفی دیگر، با سینمادار طرف هستیم که او هم به دنبال پول خودش است. «رویای سهراب» در سالن‌های کمی اکران شده و نمایش عمومی آن ادامه دارد. من امیدوارم سالن‌های بیشتری را به فیلم ما اختصاص دهند، زیرا این فیلم به واسطه شهرت سهراب، برای مردم جذابیت دارد. در این مدت افراد مختلفی با من تماس گرفته‌اند و پرسیده‌اند که فیلم «رویای سهراب» در کدام سینماها اکران می‌شود. مردم منتظرند تا فیلم در یک سالن سینمای نزدیک به محل سکونت‌شان اکران شود تا برای دیدن آن به سینما بروند.

در شهرستان‌ها هم اکران دارید؟

چند روز پیش نمایش فیلم در سنندج آغاز شد و مشهد هم اکران فیلم را شروع کرده است. همچنین فیلم به‌تازگی در کرج روی پرده رفته است و شهر آفتاب شیراز هم به زودی اکران «رویای سهراب» را آغاز می‌کند.

در کاشان چطور؟ اکران ویژه خواهید داشت؟

به احتمال زیاد اکران خواهیم داشت و ممکن است من هم برای نمایش عمومی فیلم در زادگاه سهراب، به کاشان بروم.

در یک هفته‌ای که از اکران فیلم می‌گذرد، بازخوردها راجع به نوع نگاه فیلم به شخصیت سهراب چگونه بوده است؟

برخی از افرادی که فیلم را دیدند، در اینستاگرام به من پیام دادند که ما آنچه را انتظار داشتیم، دیدیم و از من تشکر کردند. من منتظر بودم که یکی هم انتقاد کند، اما هنوز با نقد و گلایه روبه‌رو نشده‌ام…

بازخورد اکران این فیلم در کشورهای خارجی چطور بود؟

بازخوردها عالی بود. حتی به خاطر دارم که در مسکو، دو نفر از نماینده‌های پخش سینمای آلمان و استرالیا تقاضا کردند که این فیلم را در سالن‌های سینمای خودشان نمایش دهند و قرار است هم زمان با ادامه اکران «رویای سهراب» در ایران، اقدامات اولیه برای نمایش فیلم در این دو کشور را انجام دهیم تا فیلم در آن کشورها هم روی پرده برود.

فیلم در اکران مسکو زیرنویس بود؟

بله، زیرنویس بود. البته ما علاوه بر مسکو در تاشکند، بخارا و سمرقند هم فیلم را نمایش دادیم که با موفقیت‌آمیز بود. سالن‌ها پر شده بود و استقبال از فیلم بی‌نظیر بود.

در نهایت فکر می‌کنید این فیلم بتواند در ادامه نمایش عمومی با مخاطب خود ارتباط بهتری برقرار کند؟

اگر  فرصتی برای مردم ایجاد شود که به سالن‌ها بروند، فیلم موفق می‌شود، چون مردم دوست دارند فیلم‌های دیگری را هم ببینند. قرار نیست آنها همواره بیننده فیلم‌های کمدی یا مخاطب فیلم‌هایی باشند که از بدبختی‌های اجتماعی می‌گوید. مردم این را هم دوست دارند که فیلمی ببینند که لطافت و زیبایی‌شناسی دارد و عاشقانه است. امیدوارم که مردم در ادامه از اکران این فیلم حمایت کنند. تا ما بخواهیم به ارگان‌ها و نهادها، فرهنگستان زبان و شعر و ادبیات و وزیر ارشاد و… نامه‌نگاری کنیم، دیگر زمان اکران فیلم گذشته است! سینما فرهنگ که برای خود بنیاد سینمایی فارابی است، هنوز فیلم ما را که راجع به یک شاعر ملی است، اکران نکرده است. ما از مردم انتظار داریم که از فیلم حمایت کنند. من از ساخته شدن فیلم راضی هستم و مطمئنم که این فیلم در تاریخ خواهد ماند و در آینده، به مرجعی برای تمام افراد و حتی دانشگاه‌ها و مراکزی که می‌خواهند در مورد سهراب تحقیق کنند، بدل خواهد شد. اگر  حمایت مردم از چنین فیلمی نباشد، طبعیتا هیچ کس دیگری در مورد مشاهیر ملی فیلمی نخواهد ساخت.

سید مهدی فخرنبی

انتهای پیام/